Gelet op de dubbelcijferige rentetarieven die je al gauw moet neertellen, kan rood staan bij de bank behoorlijk duur uitpakken. Hoe alert zijn banken? En wat doen ze om rood staan te voorkomen?

Een groeiende groep Nederlanders staat nooit rood. In 2015 had de helft van de huishoudens geen enkele keer een negatief banksaldo. Inmiddels is dat opgelopen naar 61 procent, zo blijkt uit onderzoek van het Nibud. Dat is natuurlijk goed nieuws.

Korte tijd in de min zitten is op zich niet zo’n groot probleem. De debetrente is weliswaar heel hoog, maar omdat dit wordt uitgesmeerd over een heel jaar, merk je daar niet veel van. Als de bank bijvoorbeeld 9,9 procent rente rekent en jij drie dagen lang 100 euro rood staat, dan ben je de bank 8,1 cent verschuldigd.

Rood staan voor langere tijd: schuld loopt op

Anders wordt het als je altijd of voor steeds hogere bedragen rood staat. Dat kan leiden tot een oplopende schuld. Ongeveer 1,1 miljoen huishoudens – 16 procent van het totaal – moeten zich hierover zorgen maken. Zij staan maandelijks of bijna altijd rood.

Natuurlijk is het verstandig om zelf roodstand te voorkomen. Zo kun je bijvoorbeeld kiezen voor een betaalrekening waarop je niet rood kan staan of je huidige krediet verlagen of opzeggen.

Ook is het zaak om de saldo's van je rekeningen goed in de gaten te houden en waar nodig spaargeld over te boeken naar je betaalrekening. De rente op rood staan is immers veel hoger dan het rendement van een spaarrekening. Probeer natuurlijk wel te voorkomen dat je structureel meer geld uitgeeft dan er binnenkomt, waardoor je inteert op je spaargeld en je spaardoelen voor de langere termijn uit zicht raken.

Sta je langdurig rood en lukt het door omstandigheden niet om de uitgaven terug te dringen, dan kun je een persoonlijke lening of een doorlopend krediet overwegen. De rente over deze leningen ligt een stuk lager, waardoor je de kosten terugdringt.

Lees in dit verband: Een persoonlijke lening afsluiten voor je auto, een verbouwing of ander doel: 12 dingen om goed op te letten (en valkuilen om te vermijden)

Daarnaast hebben banken allerlei instrumenten tot hun beschikking om roodstand te voorkomen. Maar in hoeverre maken ze daar gebruik van?

Om een goed beeld te krijgen, nam Business Insider contact op met enkele grootbanken. We nemen zes dingen door die banken doen om ongemerkt rood staan te voorkomen.

Instrument 1: strikte voorwaarden

De meest effectieve manier om te voorkomen dat consumenten zich diep in de schulden steken, is door strikte voorwaarden te stellen voor rood staan. Klanten van ING, SNS, ASN Bank en Rabobank mogen bijvoorbeeld niet langer dan 90 dagen achter elkaar rood staan.

"Langdurig rood staan is niet in het belang van klanten. De kosten wegen vaak niet meer op tegen het doel waarvoor de lening ooit bedoeld was", licht een woordvoerder van Rabobank toe.

Instrument 2: instellen van limieten

Daarnaast zorgen banken ervoor dat je niet onbeperkt rood kunt staan. De hoogte van deze kredietlimiet loopt wel flink uiteen, van 1.000 tot 5.000 euro.

ABN Amro is het meest royaal: klanten mogen maximaal 5.000 euro rood staan. Maar dit mag niet hoger zijn dan het netto maandinkomen. SNS Bank en ASN Bank zijn wat strenger. Hun klanten mogen net als bij ABN Amro niet meer rood staan dan hun netto maandinkomen. Alleen is dit bedrag gemaximeerd op 2.500 euro. Ook wie bankiert bij Rabobank mag niet meer rood staan dan zijn netto maandinkomen.

Bij ING hangt de limiet af van de maandelijkse inkomsten op de betaalrekening. Klanten mogen maximaal 2.000 euro rood staan. Ook Rabobank en ABN Amro eisen dat klanten elke maand een bedrag op de rekening laten bijschrijven: minimaal 500 euro per maand.

Triodos stelt als voorwaarde dat minimaal drie maanden achter elkaar 500 euro op je rekening is bijgeschreven. De maximale roodstand is het meest beperkt van dit rijtje: 1.000 euro.

Heb je eenmaal een roodstandlimiet afgesproken, dan checken banken je inkomen alleen nog als daar een concrete aanleiding voor is. “Het is voor de bank erg moeilijk om te weten of iemands persoonlijke omstandigheden veranderen, tenzij de klant dit zelf meldt”, vertelt een woordvoerder van de Volksbank (moederbedrijf van SNS). “Wel proberen we klanten actief te bewegen om contact met ons op te nemen als ze verwachten dat - door bijvoorbeeld een life event, zoals een echtscheiding of werkloosheid – hun financiële situatie verandert, waardoor ze problemen kunnen krijgen met terugbetalen. We kunnend dan samen zoeken naar de beste oplossing.”

Knab is het meest strikt. Klanten van dit dochterbedrijf van Aegon mogen nooit méér rood staan dan het saldo op andere betaalrekeningen. Elke maand of desgewenst dagelijks vult de bank een eventueel negatief saldo aan van een tegenrekening met een positief saldo. Hierdoor kun je nooit langer dan één maand rood staan.

ABN Amro en ING hebben de mogelijkheden om rood te staan aan banden gelegd. Klanten van ABN Amro konden tot enkele jaren geleden een nog hoger bedrag lenen – 75.000 euro - via het product ‘Privélimiet plus’. Maar de bovengrens is in 2016 verlaagd naar 5.000 euro; hetzelfde bedrag als op een normale betaalrekening waarop je rood kunt staan.

“Rood staan is bedoeld om kortstondige en onverwachte uitgaven op te vangen. Wij vinden het niet in klantbelang dat klanten doorlopend rood staan op hun betaalrekening”, geeft ABN Amro als toelichting.

ING is vorig jaar gestopt met het aanbieden van de Continu Limiet Rood: een product waarbij je langere tijd en voor grotere bedragen (maximaal 25.000 euro) rood kon staan. “We vinden belangrijk dat onze klanten financieel gezond blijven en bieden daarom alleen nog leningen aan die stimuleren tot aflossen”, licht een woordvoerder toe.

Instrument 3: BKR-toets

Om stapeling van schulden te voorkomen, voeren banken ook een BKR-toets uit, waarbij ze checken of de klant elders al leningen heeft lopen. De uitkomst bepaalt of het nog wel verantwoord is om een roodstandlimiet af te spreken.

Instrument 4: saldo automatisch aanvullen

Veel consumenten betalen onnodig rente omdat hun betaalrekening onder water staat, terwijl ze op hun spaarrekening een positief saldo hebben.

Bij Knab en SNS kun je je saldo automatisch laten aanvullen vanaf je spaar- naar je betalingsrekening. Bij de andere banken moet je dit zelf in de gaten houden.

Instrument 5: alerts

Een andere beproefde methode om rood staan te voorkomen is een saldo-alert. Je krijgt dan automatisch een seintje per sms van de bank als de nul in zicht komt of als grote bedragen zijn afgeschreven, voor bijvoorbeeld de huur. Rabobank, ABN Amro, Knab en SNS doen dit.

Rabobank signaleert dat klanten hier slechts beperkt gebruik van maken. Daarom verstuurt de bank ook op eigen initiatief alerts als een klant dertig en zestig dagen op rij rood staat. Ook RegioBank, SNS en ASN sturen brieven naar klanten als deze langere tijd rood staan,

Alleen ING heeft geen alerts ontwikkeld. Maar deze bank verstuurt wel herinneringen naar klanten met een Kwartaallimiet, die eenmaal in de drie maanden een positief saldo moeten hebben.

Ook geeft de bank klanten een overzicht van de inkomsten en uitgaven die de komende 35 dagen worden verwacht.

Instrument 6: een hoge rente

Tot slot nemen we de rentepercentages die banken hanteren onder de loep. Banken publiceren op hun websites twee getallen: de debetrente en het jaarlijkse kostenpercentage. In het tweede cijfer zitten naast de rente ook andere kosten verwerkt, zoals voor het betaalpakket en de betaalpas.

Kijken we puur naar de debetrente, dan is Knab momenteel het meest vriendelijk voor de consument. Je betaalt hier slechts 5 procent. Is de debetrente in een kwartaal lager dan 3 euro of laat je de roodstand automatisch aanvullen, dan word je zelfs vrijgesteld van rentebetalingen.

Ook SNS Bank biedt klanten die beperkt rood staan enig respijt. Sta je voor minder dan 1.000 euro drie dagen in de min, dan ben je geen rente verschuldigd.

Bij de grootbanken lopen de percentages voor rood staan uiteen. ASN Bank vraagt 9 procent. Bij ABN Amro en het Continulimiet van ING betaal je 9,9 procent. Hierna volgt SNS, met 11 procent. Het duurst zijn Rabobank en ING (Kwartaallimiet), met 12,9 procent.

“Een te laag tarief maakt het voor klanten aantrekkelijk om rood te staan”, licht een woordvoerder van de Volksbank (waar SNS onder valt) desgevraagd toe.

Wees extra alert met ongeoorloofd rood staan: meer rood dan is toegestaan of op een betaalrekening waarop je niet rood mag staan. Bij ING, ABN Amro en Knab moet je dan 14 procent aftikken.

Rood staan voorkomen: zorg dat je overzicht houdt

Banken ondernemen dus de nodige stappen om roodstand bij klanten te voorkomen, merkt ook Karin Radstaak, woordvoerder van het Nibud. “Ze maken klanten al op allerlei manieren alert, door overzicht te geven, via bijvoorbeeld saldo-alerts en aankondigingen van automatische incasso’s maken.”

Daarnaast zou ze het toejuichen als bedrijven die vaste lasten in rekening brengen, zoals zorgverzekeraars of woningcorporaties, nadenken wat bij elke klant de beste datum is om geld af te schrijven. “Ze kunnen dit dan afstemmen op de dag waarop het salaris, een uitkering of toeslagen worden overgemaakt. Zo kan eenvoudig worden voorkomen dat consumenten korte tijd rood staan.”

LEES OOK: 7 financiële valkuilen voor je relatie, volgens de financieel planner die in 2018 als beste werd beoordeeld

Dit is het tweede artikel in de Maand van vooruitkijken in de hypotheeksector, mogelijk gemaakt door Davinci. Davinci ontwikkelt geavanceerde softwareoplossingen voor hypothecair- en consumptief krediet, in nauwe samenwerking met haar klanten. Wanneer je een hypotheek of lening aanvraagt wil je dat dit proces snel, veilig en soepel verloopt. En het liefst wil je ook real time kunnen zien wat de status ervan is, of het nou gaat om je aanvraag of je openstaande lening. Davinci helpt financiële instellingen om aan deze verwachtingen van vandaag én die van morgen te kunnen voldoen. Kijk voor meer informatie op www.davincigroep.nl.